Kultura saunowania to pojęcie często przywoływane w fachowej literaturze z zakresu fizykoterapii i fizjoterapii, pomocne w określeniu norm zachowania, jakie powinny towarzyszyć leczniczym zabiegom w saunie. Normy wskazują nam to, jak powinniśmy przygotować się do zabiegu, jak mamy zachowywać się podczas sesji i co powinniśmy zrobić zaraz po wyjściu z sauny. Przed przystąpieniem do zabiegu powinniśmy skorzystać z toalety (by nie robić przerwy podczas trwania zabiegu) i wziąć ciepły prysznic. Prysznic ma służyć nie tylko dokładnemu oczyszczeniu całej powierzchni ciała, ale także pobudzeniu naturalnych mechanizmów termoregulacyjnych organizmu. Po zakończonej kąpieli ciało należy dokładnie osuszyć. Do sauny wchodzimy nago, bez biżuterii, która mogłaby poparzyć skórę oraz bez makijażu, który rozmyje się przy wysokiej temperaturze i dużej wilgotności powietrza. Do sauny zabieramy ręcznik (najlepiej dwa ręczniki). Zanim siądziemy na ławie, rozkładamy na niej ręcznik (drugi ręcznik przyda się do wycierania potu). Po wyjściu z sauny bierzemy letni, a następnie zimny prysznic, który pozwoli wystudzić ciało. Schładzamy się od stóp w kierunku serca. Jeżeli planujemy dłuższą sesję w saunie, pomiędzy kolejnymi wejściami odpoczywamy. Czas odpoczynku powinien być zbliżony do czasu ostatniego pobytu w saunie. Z uwagi na komercjalizację sauny i jej większą dostępność kultura saunowania zaczęła powoli zamierać. Wynikające z niej reguły są dość często lekceważone lub w ogóle nieznane. Tymczasem stosowanie się do wymienionych wcześniej reguł ma pozytywny wpływ na efekt terapeutyczny, jaki sauna powinna zapewnić. Wiele osób nie znając tych reguł, nie mając pojęcia o efektach, jakie może zapewnić sauna, traktuje ją jedynie jako miejsce służące rozrywce i relaksowi. Na szczęście na rynku pojawiły się różnego rodzaju organizacje, które promują kulturę saunowania, edukują i zachęcają do przestrzegania wyznaczanych przez nią reguł. Coraz więcej podmiotów zaczyna dostrzegać ten problem, wprowadzając do swoich regulaminów odpowiednie zapisy, a także zatrudniając wykwalifikowane osoby, które odpowiadają za przestrzeganie i promowanie kultury saunowania – pilnują, by z sauny korzystać w bezpieczny i umiejętny sposób. Zabiegi w saunie są formą odnowy biologicznej, która przez oddziaływanie ciepłem pomaga rozluźnić ciało, a przez charakter zabiegu (izolację, ciszę, kontakt z naturalnymi materiałami, aromaterapię czy uspokajającą muzykę), zapewnić błogi relaks psychiczny. Choć zabiegów w saunie nie można rozumieć w kategoriach klasycznego treningu sportowego, to jednak mają on szereg cech wspólnych z tego typu treningami. Poprzez zabiegi w saunie przeciwdziałamy niektórym chorobom cywilizacyjnym, przede wszystkim chorobom układu krążenia i przeciążeniowym chorobom narządów ruchu. Poza tym zabiegi w saunie wywołują szereg określonych reakcji fizjologicznych organizmu. Między innymi zwiększają aktywność gruczołów odpowiedzialnych za produkcję niektórych hormonów, na przykład za produkcję endorfiny (to właśnie dzięki temu, po zabiegu w saunie na ogół czujemy się znacznie lepiej), wspierają naturalne procesy immunologiczne, a tym samym poprawiają naszą odporność, pomagają również w usunięciu z organizmu zalegających w nim toksyn, przyspieszając regenerację po wyczerpującym treningu. Pobyt w saunie prowadzi do ogrzania skóry, rozszerzenia się drobnych naczyń krwionośnych i tym samym do pobudzenia krążenia krwi. W odpowiedzi na przegrzanie skóry organizm uruchamia mechanizm regulacji chemicznej. Naturalne procesy przemiany materii zostają wyhamowane, tak by dodatkowo nie podgrzewać naszego ciała. Kolejną reakcją organizmu jest pobudzenie gruczołów potowych do intensywniejszej pracy. Przez połączenie obu mechanizmów obronnych, podczas jednego zabiegu w saunie, jesteśmy w stanie wydalić z organizmu duże ilości wody (w zależności od czasu trwania i intensywności zabiegu między 05-1,5 litra wody), a wraz z nią takie produkty przemiany materii jak amoniak, mocznik, kwas mlekowy czy kreatynina. Aktywność gruczołów potowych może zostać pobudzona poprzez chwilowe zwiększenie poziomu wilgotności powietrza w saunie. Wystarczy na rozgrzane kamienie rozlać większą ilość wody i tak powstałą parę szybkimi ruchami ręcznika rozprowadzić po całej powierzchni sauny. Gwałtowny skok wilgotności powietrza wywoła kolejną reakcję organizmu – wydzielanie potu zostanie zahamowane. W konsekwencji wewnętrzna temperatura ciała szybko wzrośnie, co na nowo pobudzi gruczoły potowe do jeszcze intensywniejszej pracy. Zwiększanie wilgotności powietrza w saunie to znakomity trening dla naszych gruczołów potowych. Poprawę w efektywności ich działania można zaobserwować już po kilku zabiegach. Większa wilgotność powietrza wpływa również na regulację pracy układu krwionośnego. U osób z naturalnie niskim ciśnieniem krwi ciśnienie skurczowe wzrośnie, a u osób z nadciśnieniem ulegnie ono obniżeniu. Osoby z prawidłowym ciśnieniem doznają chwilowego wzrostu ciśnienia skurczowego i obniżenia ciśnienia rozkurczowego. Stres termiczny wywołany wysoką temperaturą i wilgotnością powietrza sprzyja również aktywizacji układu hormonalnego. Organizm wytwarza większą ilość beta-endorfin, które potocznie nazywa się hormonem szczęścia. Dodatkowo poszerzają się oskrzela, dzięki czemu łatwiej się nam oddycha. Dla zapewniania maksymalnej efektywności zabiegów w saunie należy korzystać z niej nago. Ręcznik lub odzież okrywająca ciało zaburza naturalne mechanizmy termoregulacyjne organizmu, przez co skuteczność terapeutyczna zabiegów jest niższa. Stopień nagrzewania ciała możemy regulować poprzez zajmowanie określonej pozycji lub miejsca wewnątrz sauny. Siadając niżej, wystawiamy się na działanie niższej temperatury. Zajmując wyższą ławę, nasz organizm nagrzeje się szybciej, przez co mocniej będziemy się pocić. Na szybkość i intensywność nagrzewania ciała wpływa również czas trwania zabiegów oraz regulacja temperatury czy wilgotności powietrza podczas sesji. Należy pamiętać, że nie każda osoba powinna i może korzystać z sauny. Przeciwwskazaniem do zabiegów w saunie są różnego rodzaju infekcje, które powodują podniesienie temperatury ciała, choroby układu krążenia, choroba nowotworowa, wrzody, a także ciąża. Dlatego przed wizytą w saunie, zwłaszcza jeśli jest to pierwsza wizyta, warto skonsultować się z lekarzem i w razie potrzeby wykonać odpowiednie badania diagnostyczne.
_large.jpg)
