Skóra to największy narząd powłoki wspólnej, chroniący pozostałe tkanki organizmu przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych, odgrywający szczególną rolę w procesach wymiany energii cieplnej. Dlatego w przypadku zabiegów fizykalnych typu sauna, skóra staje się podmiotem i jednocześnie przedmiotem takich zabiegów.
Co ma na celu terapia ciepłem?
Terapia ciepłem ma na celu przegrzanie wybranych fragmentów skóry i tkanek głębszych w celu osiągnięcia określonego efektu leczniczego lub regenerującego. Taka terapia może polegać na przekazaniu ciepła na skórę bezpośrednio z otoczenia (tak dzieje się w przypadku zabiegów typu sauna) lub przy pomocy specjalistycznego sprzętu. Terapia ciepłem może być stosowana miejscowo, na przykład przy urazach, jako sposób na zmniejszenie dolegliwości bólowych – pod wpływem ciepła następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i limfatycznych, zwiększenie przepływu krwi, a tym samym zmniejszenie odczuwalnego bólu. Może mieć również charakter ogólny, obejmujący cały organizm. W tym drugim przypadku dochodzi do rozszerzenia naczyń w obrębie całego ciała, co poprawia ukrwienie wielu układów, w korzystny sposób wpływając na pracę układu oddechowego i mięśniowego, na pracę nerek, serca czy jelit. Jednym z najpopularniejszych zabiegów w ramach terapii cieplnej jest sauna. Zabieg polega na kąpieli w gorącym powietrzu o zróżnicowanym poziomie wilgotności. Zabiegi termolecznicze mogą być realizowane w saunach suchych (wysoka temperatura powietrza przy minimalnej wilgotności), w saunach wodnych (średnie temperatury i wilgotność nieprzekraczająca 35%) lub saunach parowych (wysokie temperatury i wilgotność dochodząca do 95%). Wchodząc do sauny, podwyższona temperatura powietrza oddziałuje na skórę, a w dalszej konsekwencji na pozostałe, wewnętrzne części organizmu. Obecnie zabiegi sauny dostępne są nie tylko w wyspecjalizowanych placówkach służby zdrowia, ale także na basenach, w ośrodkach sportowych i wypoczynkowych, w ośrodkach SPA, hotelach, a coraz częściej również w domach prywatnych.
Najpopularniejszy typy sauny
Najbardziej rozpowszechniony rodzaj sauny to tzw. sauna sucha, inaczej nazywana sauną typu fińskiego. Sauny suche największą popularnością cieszą się w krajach skandynawskich. Cechą szczególną saun typu fińskiego jest wysoka temperatura powietrza przy niskiej wilgotności. Zabieg polega na podgrzaniu skóry do wyższej temperatury, a następnie jej gwałtownym schłodzeniu. Finowie taki proces powtarzają kilkukrotnie, naprzemiennie rozgrzewając i chłodząc ciało pod zimnym prysznicem. Efektem zabiegu jest poprawa krążenia, oczyszczenie organizmu z toksyn, zwiększenie wydolności płuc, wzmocnienie układu immunologicznego i nerwowego.
Ogólne zasady korzystania z sauny
Sauna to dobry sposób na oczyszczenie organizmu z toksyn, wzmocnienie układu odpornościowego, poprawę pracy płuc i układu krwionośnego. Jednak zanim skorzystamy z sauny, powinniśmy zapoznać się z ogólnymi zasadami korzystania z takiej formy terapii. Po pierwsze, unikamy korzystania z sauny bezpośrednio po obfitym posiłku. Do sauny nie wchodzimy również pod wpływem alkoholu. Po drugie, przed wejściem do sauny zmywamy makijaż, zdejmujemy biżuterię i odzież, dokładnie osuszamy ciało, również włosy. Oczywiście wcześniej możemy oczyścić ciało z potu wchodząc pod prysznic. Po trzecie, by uniknąć odwodnienia, wcześniej wypijamy około 1l wody, najlepiej mineralnej. Po czwarte, do sauny wchodzimy zawsze ze świeżym i suchym ręcznikiem. Ręcznik, którym się wcześniej wycieraliśmy, zostawiamy na zewnątrz. Jednorazowy zabieg w saunie trwa średnio 8-12 minut, w zależności od potrzeb konkretnej osoby, a także z uwagi na poziom temperatury i wilgotności powietrza w saunie. Po nagrzaniu organizmu przechodzimy do fazy jego wychładzania. Wychodzimy z sauny i wskakujemy do chłodnej wody lub wchodzimy pod zimny prysznic (optymalna temperatura wody to około 10-20stopni Celsjusza). Proces wychładzania najlepiej zaczynać od stóp, stopniowo schładzając ciało w kierunku serca. Wychładzanie, podobnie jak zabieg w saunie, powinno trwać około 10 minut. Po wychłodzeniu ciała i związanemu z nim obkurczeniu naczyń krwionośnych, ponownie wracamy do sauny – pamiętajmy aby wcześniej się wytrzeć. Procedurę powtarzamy kilkukrotnie, najczęściej trzy razy. Cały zabieg zawsze kończymy chłodnym prysznicem. Jeżeli w czasie suchej kąpieli w saunie poczujemy się źle, zabieg należy przerwać. Należy również pamiętać o uzupełnieniu płynów już po zakończeniu zabiegu, wypijając około 0,5-1l wody mineralnej lub soku, na przykład soku pomidorowego (doskonałe źródło potasu). Klasyczne wnętrze sauny fińskiej wyposażone jest w kilka poziomów ław, im niższy poziom tym niższa temperatura powietrza. Ciało możemy zatem nagrzewać stopniowo, wchodząc na coraz wyższe poziomy ław. W saunie znajduje się również pojemnik z rozgrzanymi kamieniami, które możemy polewać wodą, dla zwiększenia wilgotności powietrza. Jeśli zależy nam na wytworzeniu przyjemnego zapachu wewnątrz kabiny, do wody możemy dodać kilka kropli aromatycznego olejku zapachowego.